Sosnę zwyczajną (Pinus Sylvestris) nieprzypadkowo uznaję się za „królową polskich lasów”. Ten podstawowy gatunek lasotwórczy zajmuje ponad 67% powierzchni leśnej naszego kraju i jest powszechnie spotykanym w niemal każdych warunkach środowiska. Zbiory sosnowych szyszek są przeprowadzane w specjalnie wyznaczonych i zagospodarowanych do tego celu drzewostanach i plantacjach. Szyszki zebrane tak w gospodarczych, jak i wyłączonych drzewostanach nasiennych z wyselekcjonowanych drzew dają pewność, że młode pokolenie lasu dziedziczy najlepsze cechy związane m.in. z ich wysoką jakością i zdrowotnością.

Jakich zbiorów mogą spodziewać się w tym roku lubelscy leśnicy? –Czas na podsumowanie przyjdzie na przełomie lutego i marca, kiedy nadleśnictwa przekażą nam zebrany materiał i będą mogły ocenić skalę zbiorów na swoim terenie – informuje Łukasz Kowalczyk, kierownik Leśnego Ośrodka Nasiennego przy Nadleśnictwie Zwierzyniec. Świeżo zebrane szyszki są tam wyłuszczane, poddawane procesowi suszenia i oczyszczane, po czym, po odpowiednim przygotowaniu, trafiają do dalszych prac i wysiewów.

W Lasach Państwowych, nieprzerwanie od 1948 roku, dokonywana jest ocena przewidywanego urodzaju nasion podstawowych gatunków drzew leśnych, którą przygotowuje Instytut Badawczy Leśnictwa. Dzięki niej, leśnicy mogą z dużą dozą prawdopodobieństwa planować wielkość zbioru nasion czy też podejmować decyzje związane z tworzeniem rezerw na wypadek lat nieurodzaju.

Dostarczane przez specjalistów informacje uwzględniają stopień urodzaju oceniony jesienią poprzedniego roku w oparciu o obradzanie drzew, możliwości wykorzystania zbioru, a także masę pozyskanych szyszek i wyłuszczonych z nich nasion. Na podobnej zasadzie jest opracowywana rokrocznie prognoza na bieżący rok, która, poza przewidywanym stopniem urodzaju i rozmiarem zbiorów, zakłada również wielkość nasiennego zapotrzebowania na kolejne miesiące.

W sezonie 2021/2022 nadleśnictwa lubelskiej dyrekcji zebrały 9370 kg szyszek, z których wyłuszczono ponad 126 kg nasion. Już na tym etapie sezonu 2022/2023 zbiór ten jest większy od zeszłorocznego i wynosi ponad 15 000 kg szyszek. Zdecydowana większość z nich (przeszło 9 000 kg pochodzi z gospodarczych drzewostanów nasiennych).

Zbiorem szyszek z drzew ściętych zajmują się pracownicy zakładów usług leśnych, natomiast na drzewach stojących czynności te wykonują arboryści posiadający w tym zakresie specjalistyczne uprawnienia. Ich zadaniem jest sięgnięcie szyszek umiejscowionych często na wysokości 20, a nawet 30 metrów, zanim, pod wpływem wiosennego słońca, zdążą się one otworzyć i wysypać nasiona.

Ze 100 kg szyszek można otrzymać średnio od 1 do 2 kg nasion, zaś z 30 dag nasion na 1 arze kiełkuje od 15 do 18 tysięcy siewek, co umożliwia zalesienie 2 hektarów powierzchni.