Trudno wyobrazić sobie świat bez ptaków. Ich śpiew wprowadza nas w swoisty nastrój otaczającej natury, a paleta barw jaką się odznaczają, wzbudza niekwestionowany zachwyt, który rośnie proporcjonalnie do czasu jaki przeznacza się na obserwację przedstawicieli danego gatunku. Nie można zapominać, że poza wrażeniami estetycznymi, ptaki są nieodłącznym elementem leśnych ekosystemów. 

Skrzydlatych przyjaciół w leśnych ostępach można spotkać przez cały rok, niezależnie od pory dnia i warunków atmosferycznych. Ich rozmieszczenie, liczebność i skład gatunkowy w poszczególnych fragmentach lasu są uzależnione od dostępności pokarmu, preferencji siedliskowych, a także od pory roku.

Szacuje się, że w polskich lasach występuje i zwykle gniazduje ponad 130 gatunków ptaków.

Rola jaką ptaki spełniają w naszych lasach jest nie do przecenienia, o czym wiedzą najlepiej leśnicy, traktujący je jako swoich sprzymierzeńców w ochronie przyrody.

–Żerujące na obrzeżach terenów leśnych szpaki w znaczący sposób przyczyniają się do niwelowania liczebności pędraków chrabąszcza majowego, który stanowi duże zagrożenie dla drzewostanów. Podczas wychowu młodych, ptaki śpiewające pochłaniają niezliczone ilości gąsienic co wpływa pozytywnie nie tylko na las, lecz także na ich pisklęta, dla których stanowią one pożądany pokarm wysokobiałkowy – wyjaśnia Jarosław Mydlak, leśniczy Leśnictwa Serwin w Nadleśnictwie Biała Podlaska i zarazem wielki pasjonat ornitologicznych obserwacji.

–Nieocenioną rolę ochroną w lasach pełnią dzięcioły, dla których przysmakiem są dobrze znane leśnikom korniki oraz cała gama szkodników pierwotnych mających negatywny wpływ na stan zdrowotny naszych lasów, a ich dziuple stanowią schronienie i miejsce gniazdowania dla wielu gatunków ptaków leśnych czy ssaków – dodaje leśniczy.

Podobne zdanie o dzięciołach ma Włodzimierz Czeżyk, miłośnik ornitologii pracujący na co dzień jako Komendant Straży Leśnej w Nadleśnictwie Włodawa.

–To znakomici producenci  leśnych mieszkań. Wykute przez nich dziuple zajmują ptaki takie jak m.in. sikory, muchołówki, pleszki, ale poza nimi także owady – szerszenie, osy i trzmiele, a nawet orzesznice, kuny czy nietoperze.

Pracownik Nadleśnictwa Włodawa dostrzega też ogromną zaletę ptaków, jaką jest umiejętność równoważenia liczebności owadów stanowiących potencjalne zagrożenie dla drzewostanów.

–To chyba najważniejsze zadanie jakie ptaki mają do spełnienia w ochronie lasów. W tym przypadku naszymi sprzymierzeńcami są niewątpliwie owadożerne dziuplaki jak sikorki czy muchołówki. Pomocną dłoń leśnikom wyciągają sójki, które rozsiewają żołędzie chowane wcześniej w różnych miejscach. Ptaki drapieżne i sowy odpowiadają za redukcję myszowatych, które potrafią wyrządzić wiele szkód w uprawach i na szkółkach, zaś kruki i przedstawiciele szponiastych dbają o jak najlepszy stan sanitarny lasów, m.in. poprzez uprzątanie zalegającej padliny ­– tłumaczy.

Co sprawia, że lasy RDLP w Lublinie sprzyjają bogactwu ptasich gatunków? W opinii Jarosława Mydlaka jest to duże zróżnicowanie siedlisk oraz faz rozwojowych drzewostanów.

–Dla przykładu, środowiskiem bytowania preferowanym przez niezwykle rzadki gatunek jakim jest lelek kozodój są zręby, z kolei siniaki czy dzięcioły czarne spotkamy w starodrzewach. Niezwykle ważne, z punktu widzenia gospodarki leśnej, jest pozostawianie martwego drewna, które sprzyja występowaniu rzadkich gatunków, takich jak m.in. muchołówka mała. Im więcej terenów niedostępnych pozostawionych przyrodzie, tym większa szansa że przybędą tam potencjalni lokatorzy w postaci ptasich gatunków ­– zaznacza.

–Duża mozaika siedlisk leśnych znajdujących się na obszarze lubelskiej dyrekcji LP przekłada się na różnorodność ptasich gatunków i niewątpliwie przyczynia się do tego, że od pewnego czasu można w lasach niektórych nadleśnictw spotkać tak cenne okazy jak chociażby puszczyk mszarny czy gadożer – wtóruje Włodzimierz Czeżyk.

Mimo tego, że niemal wszystkie ptaki występujące w lasach są gatunkami chronionymi, o kondycję ptasich populacji na obszarze RDLP w Lublinie jest spokojny Tomasz Wąsik, naczelnik Wydziału Spraw Terenowych w Janowie Lubelskim Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Lublinie. –Lasy lubelskiej dyrekcji LP są jednym z najbardziej zróżnicowanych przyrodniczo regionów naszego kraju. Mnogość typów ekosystemów znajdujących się w ich zasięgu terytorialnym oraz rozległe kompleksy leśne stwarzają ogromne możliwości siedliskowe różnorodnym gatunkom ptaków – zauważa zwracając uwagę na fakt, że tutejsze tereny leśne stanowią ostoję gatunków o znaczeniu międzynarodowym.

–Świadczy o tym fakt występowania na tym terenie m.in. bociana czarnego, bielika, głuszca, włochatki, lelka, puszczyka uralskiego, puchacza czy gadożera. Miejsca gniazdowania ptaków szczególnie wrażliwych na antropopresję objęte są ochroną strefową, dzięki czemu mają one dogodne warunki do rozwoju i możliwe będzie zachowanie wielu cennych gatunków dla przyszłych pokoleń – podsumowuje.