Lasy bukowe zwane buczynami występują głównie w południowej, górzystej części kraju, gdzie tworzą piętro leśne (regiel dolny) oraz w części zachodniej i północno-zachodniej. Nie występują w środkowej i północno-wschodniej Polsce. Na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Lublinie, konkretnie na Roztoczu, można spotkać tzw. buczyny karpackie. Zwarte i cieniste drzewostany tworzy tu buk pospolity z domieszką jodły czy dębu. Z uwagi na gęstość koron drzew, warstwa krzewów jest uboga, zaś nieliczne gatunki runa kwitną i owocują przed pojawieniem się liści na drzewach.

Ta majestatyczna roślina jest odporna na mróz, nie znosi suszy, wymaga stabilnego, niskiego poziomu wody, żyznych gleb i stanowisk słonecznych lub półcienistych. Osiąga średnio wysokość 30 metrów, choć zdarzają się okazy dochodzące nawet do 40 metrów. Średnica korony, szczególnie u okazów rosnących swobodnie, może liczyć nawet 20 metrów. Pień jest gładki o srebrzystoszarym odcieniu. Bukowe liście rozwijają się wiosną dość późno, zaś na jesieni często nie opadają lecz pozostają suche na gałęziach aż do kolejnej wiosny. Buk owocuje dosyć późno. Owoce buka (bukiew) mają postać trójgraniastych niewielkich orzeszków, okrytych łupinką z kolczastymi wyrostkami, która otwiera się gdy dojrzeje. Opadają z drzew zwykle w połowie października. Dla wielu zwierząt, szczególnie wiewiórek, sójek czy leśnych gryzoni, stanowią atrakcyjny pokarm. Transportując je do kryjówek, by zgromadzić zapasy na zimę, zwierzęta przy okazji rozsiewają nasiona buka. Szczególnie ważną rolę pełni tu sójka, gdyż magazynując orzeszki, przenosi je na odległość nawet kilku kilometrów. Dla ludzi bukiew może być szkodliwa – mimo wielu cennych składników odżywczych takich jak magnez, fosfor, wapń czy witaminy z grupy B, zawiera bowiem szkodliwy alkaloid, który w większych ilościach działa halucynogennie i ma toksyczny wpływ na organizm, powodując bóle głowy, nudności, wymioty i biegunkę.

Drewno bukowe to doskonały materiał wykorzystywany m.in. w przemyśle budowlanym i meblarskim; dzięki łatwej obróbce mechanicznej jest cennym surowcem do wyrobu mebli giętkich, ale także instrumentów muzycznych, zabawek czy przyrządów sportowych. Jest używany do produkcji oklein, sklejek, drewna prasowanego, świetnie się spisuje w roli parkietu. Ponadto z buku uzyskuje się wełnę drzewną, papier, celulozę, ocet drzewny, węgiel drzewny oraz smołę drzewną. Od dawna znane są także rezonansowe właściwości bukowego drewna– wykonany z niego fagot, instrument dęty, zawdzięcza swoją nazwę właśnie bukowi (łac. Fagus). Poza drewnem cenne są bukowe liście, z których uzyskuje się niezwykle żyzny kompost.

Drewno bukowe jest doskonałe na opał - charakteryzuje się wysoką twardością oraz dość wysoką gęstością. Pali się długo i bardzo spokojnie dając dużo ciepła, co powoduje, że miłośnicy kominków chętnie po nie sięgają. Nadaje się do wszystkich typów pieców i kominków.

Buk to roślina ceniona również za swoje właściwości zdrowotne. Ma działanie wykrztuśne, moczopędne, przeciwzapalne i odkażające, wspiera też pracę układu trawiennego. Stymuluje wzrost włosów i wzmacnia mieszki włosowe. Pozytywnie wpływa na układ odpornościowy, a przeciwutleniacze zawarte w korze mogą neutralizować wolne rodniki, które powodują m.in. mutacje komórek, w tym raka. Dodatkowo oczyszczająca funkcja kory wspomaga usuwanie z organizmu pasożytów. W wyniku suchej destylacji gałęzi otrzymuje się smołę drzewną, która nanoszona na rany wzmacnia ochronę przed infekcjami i drobnoustrojami. Może być nakładana na skórę w celu zmniejszenia widoczności blizn. Wywar z bukowych liści można stosować jako łagodny środek przeciwbólowy.

Buk ma najsilniejszy pozytywny wpływ na psychikę spośród wszystkich drzew – poprawia nastrój i łagodzi stres. Dlatego polecamy wyjazd w buczyny, najlepiej te roztoczańskie, o tej porze roku wiosennie zielone. A gdyby ktoś chciał przytulić się do najgrubszego buka w Lasach Państwowych, to powinien odwiedzić Nadleśnictwo Przedborów w województwie wielkopolskim – tam bowiem rośnie Buk Dziadek, liczący sobie ponad 330 lat, który może poszczycić się obwodem pnia 675 cm i wysokością 36 metrów! (pomiary 2011 r.) Jeśli zaś chwilowo nie macie możliwości zorganizowania wypadu do bukowego lasu, to zachęcamy do obejrzenia filmu o buczynach (nadmorskich) z cyklu „Prosto z lasu”, emitowanego na antenie TVP S.A. http://www.lasy.gov.pl/pl/wideo/telewizja-lasow-panstwowych/wideo/prosto-z-lasu-odcinek-18-11